Ik ben er!

Dag 1: 02-01-2016
Vandaag begint m’n avontuur naar Ghana. Voor drie maanden veldwerk doen in samenwerking met AMO Programme en Stichting Abacus voor de ontwikkeling van ontwikkelingsmateriaal (teaching learning materials). Op Schiphol check ik m’n backpack in bij de odd-size packages en neem ik afscheid van Kevin, mijn ouders, Demie, en Laura. Voor het eerst ga ik helemaal alleen op pad, inclusief overstap. Dat begon al met vertraging op Schiphol, even kwamen herinneren aan de reis naar New York en rennen over Heathrow binnen, maar gelukkig viel alles mee. In Lissabon kwam ik precies om half 4 de tijd van de overstap aan maar dit was Nederlandse tijd en in Lissabon hebben ze net als in Ghana 1 uur tijdsverschil, dus was het pas half 3. Nog even rustig wat water gehaald en onderweg naar de volgende gate.
Bij het wachten op Schiphol had ik een meisje ontmoet die ook alleen naar Ghana ging voor 3 weken vrijwilligerswerk. Zij vond het allemaal nog veel spannender dan ik en het hielp mij juist haar een beetje te “bemoederen”. Tijdens de overstap kwam ze niet door de paspoortcontrole, waarbij je zelf je paspoort moet neerleggen en de poortjes gingen dan vanzelf open. Bij mij wel, maar bij haar dus niet. Later zag ik dat op het bord stond dat alleen volwassenen van 18 jaar of ouder door deze poortjes mogen en de rest moet in de rij.
Het vliegtuig naar Accra was veel minder luxe dan ik gewend ben van een internationale vlucht, er was niet eens een mogelijk tot muziek luisteren in de armleuning verwerkt, laat staan de nieuwste films op een ingebouwd schermpje voor je neus. Met wat dommelen, uit het raam kijken, boekje lezen en relaxen was het prima te doen, maar een beetje verveelde ik me wel. Zo zonder iemand naast je met wie je kan kletsen (letterlijk, de stoel naast me was leeg en figuurlijk een puntje van het alleen op reis gaan.)
Aan het einde van de vlucht kreeg ik alvast de bekende immigratieformuliertjes om in te vullen, deze keer was er ook een health secure formulier bij. Uit het vliegtuig gestapt werden we met een busje naar de aankomsthal gereden. Daar moesten we een gang door waarbij je gefilmd werd en met een soort infraroodcamera naar je werd gekeken, op een papier stond dat je op de rode lijn stil moest staan maar iedereen moest eigenlijk zo snel mogelijk doorlopen werd al vrij snel duidelijk gemaakt door de vrouwen die achter de camera’s naar het beeldscherm keken. Daarna kwamen we langs een man aan wie we zonder dat hij er naar keek het health formulier in moesten leveren. Toen in een rij van ongeveer driekwartier voor ik bij de immigratiedienst was aangekomen. Paspoort/visa gecheckt, andere formulier meteen weggelegd, vinger afdrukken gegeven, voor de irisscanner gestaan en een stempel voor 60 dagen visum was bereikt. Na twee maanden moet ik me visum dus weer verlengen, dit kan in Kumasi, twee uur rijden van waar ik verblijf.
Nu op zoek naar de koffers, dat ging eigenlijk heel vlot. Eerst het koffertje van Marja en daarna de backpack alles volledig intact. Gelukkig maar want toen ik de hoek om kwam op weg naar de uitgang stond er nog weer minstens een rij van een uur bij de balie waar je aan kom geven wanneer je bagage miste of dat er iets stuk was.
Door de deuren naar buiten ging ik op zoek naar een bordje met m’n naam en AMO Programme. Allemaal bordjes maar ik zag de mijne eerst niet, maar gelukkig aan het einde van de menigte mensen stond Kwaku me op te wachten. Samen met nog drie andere mensen. Meteen werden mijn spullen overgenomen en gingen we op weg naar de truck. Vannacht slapen we in een guesthouse van de Presbyterian Church. Dat was nog best een stukje rijden al was het ook in Accra en onderweg keek ik m’n ogen uit. Al was het donker en zag ik niet zo heel veel toch maakte ik al kennis met het verkeer. In het guesthouse aangekomen kreeg ik mn eigen kamer met badkamer en tegenover op de binnenplaats in andere kamers sliepen Kwaku en Kofi, eigenlijk meteen gaan liggen. Ik ben er! Benieuwd wat morgen gaat brengen.

Dag 2: 03-01-2016
Wekker had ik om negen uur gezet maar om zes uur werd ik al wakker van stemmen. Nog even wat door proberen te slapen en om half 9 gaan aankleden en inpakken. Rond 9 uur vertrokken we lopend uit het guesthouse, de mensen die ons gister hierheen hadden gebracht met busje waren er niet meer en we zouden met de bus naar Nkawkaw gaan vandaag werd me verteld. Uiteindelijk betekende dat dat we eerst met een taxi naar het centrum moesten. Toen we uit de compound stapten moesten we lopend naar het einde van de weg, maar uiteindelijk kwam er al vrij snel een taxi aan die ons kon meenemen. Na weer een behoorlijk stuk (ze berekenen hier afstanden denk ik toch wat ruimer dan ik gewend ben, niet zo ver is toch snel een half uur of langer).
Bij het busstation aangekomen gaat Kwaku op zoek naar waar we geld kunnen wisselen en waar we kaartjes kunnen kopen. Ik neem in me op hoe het gaat bij de bussen, vele mensen zitten rustig te wachten of zijn bezig in de stappen, het valt me meteen op wanneer een blank gezin uit de taxi stapt en richting de bussen vertrekt. Ook ontstaat er ergens een opstootje, maar iedereen praat ongeveer alles behalve Engels onderling dus ik weet niet waar het overgaat en probeer niet te veel op te vallen. Kwaku komt weer terug en dropt mij en Kofi met de spullen in het wachthok waar ook de kaartjes van de bussen gekocht kunnen worden. Dan gaat hij weer. Na een tijdje komt hij terug en kunnen we bij een man geld wisselen, allemaal prive en lekker veel winst, maar de banken zijn vandaag niet open dus voor een klein bedrag wissel ik alvast wat. Dan gaat Kwaku weer weg om ontbijt te regelen. Hij komt terug met een soort pastei in een driehoekig deeg, het smaakt erg lekker. Ik maak ook kennis met het drankje Malta waar ik al over gelezen heb. Voor mijn idee is het gewoon malt bier, van Guinness, dus ook best gek om in de ochtend te drinken. Maar nu ik de verpakking lees wordt het verkocht alsof er erg veel vitaminen in zitten. Ik denk dat ik nog even moet wennen aan deze smaak, niet echt vies maar ook niet mijn lievelings is mijn eerste indruk. Kwaku gaat in de rij staan om een kaartje voor de bus te kopen.
Op een gegeven moment komt er een blank meisje met een Ghanese jongen binnen en gaan ook in de rij staan. Even later neemt zij plaats op een stoel tegenover Kofi en mij en zie ik dat dat meisje gister bij mij in het vliegtuig zat. Ze komt naar me toegelopen en vraagt dit zelfde. Daarna vertelt ze dat ze in Ghana woont met haar vriend die ze vorig jaar tijdens het doen van vrijwilligerswerk had ontmoet, ze was alleen voor de feestdagen even terug naar de UK.
Kwaku komt weer terug en we vertrekken richting de bussen (11:00 uur). Koffers onderin gezet en we gaan zitten op gereserveerde stoelen. Deze luxe had ik dan weer helemaal niet verwacht. De stoelen zijn zo groot dat er wel 1,5 persoon in past met een voetensteun aan de onderkant die je nog omhoog kan klappen. Ook kan de achter kant naar achter als je zou willen liggen en er is airco. Kwaku vertelt dat dit luxe bussen zijn waarvoor je 40 cedi (10 euro) betaald naar Kumasi (reis van 5 uur) ook al gaan we er wat eerder uit, maar hij houdt geloof ik wel van wat meer luxe of doet het anders voor mij.
Onderweg stoppen we bij een soort wegrestaurant om naar de wc te gaan en wat drinken te kopen. Het toilet betaal je aan een man waarvan je een bonnetje krijgt die je twee stappen verder weer moet inleveren bij iemand anders die het vervolgens weer weg gooit, haha.
De weg tot nu toe valt me alles mee, wel wat kuilen, maar overal afvalt. Het landschap is heel groen en tropisch. Langs de weg om de zoveel tijd kleine soort dorpjes met van golfplaat gemaakte huisjes, die spullen verkopen. Ook zie ik veel pottenbakkers.
Rond 14:00 uur naderen we Nkawkaw, hier moeten we eruit en dat wordt dan ook naar voren geroepen. Ergens langs de weg worden we gedropt, blijkbaar is dit nog niet waar de auto van Kwaku staat want in twee tellen wordt er alweer een taxi aangehouden die ons verder brengt. Weer stappen we uit nu in een wat drukkere straat met winkeltjes langs de ene kant en een soort parkeerplaats langs de andere. Kwaku gaat de auto halen terwijl Kofi en ik langs de kant wachten. Achter ons komt met luid geschel uit de luidsprekers de stemmen van volgens mij de BBC met de wedstrijd Christal palace tegen Chelsea. Op een bord zie ik dat je voor 1,50 een kaartje kan kopen om deze wedstrijd te komen bekijken met commentaar, echter staat het laatste zo hard dat wij ook kunnen meegenieten.
Het valt me op dat uit de lucht vallen af en toe hele kleine stukjes plastic zak. Dit heeft met de harmattan te maken, de wind die waait van eind december tot mei met tussenpozen van harder en zachter, daardoor is het ook wat mistig de hele tijd. Het positieve is wel ook dat er hierdoor bijna geen muggen zijn. Natuurlijk is het overal ook niet even schoon en gooien vele mensen hun afval gewoon op straat, waardoor er de mogelijk is dat het plastic rondvliegt.
Kwaku komt aanrijden met een oude auto en we gaan op pad. Ik mag van Kofi voorin. Als ik ga zitten slaat Kwaku de riem over me heen. Het knopje waarin de riem normaal gesproken geklikt moet worden werkt namelijk niet meer en nu is de riem met een of andere constructie daarnaast vast gemaakt. Dit betekend dat je de riem altijd vast zit over de stoel en om jezelf vast te zetten moet je de band over je hoofd heen doen.
In Nkawkaw zie ik best veel mensen op de fiets. Kwaku vertelt dat er veel wordt gefietst in Ghana maar over het algemeen meer in het vlakke gedeelte. En wij gaan nu juist de berg op dus dan zal je het niet meer zoveel zien. Voor we bij de berg staan stoppen we nog bij een tankstation om de auto te laten wassen, door de Hatmattan zit er heel veel stof op de auto. Dit is een heel schouwspel we stappen uit en sluiten de ramen. Een jongen vult een emmer met water, in een andere emmer zit een stuk soort schuurspons/schoonmaakdoekje in deze emmer zit ook sop. Eerst sopt hij de auto in waarna hij met de andere emmer steeds een beetje water er tegenaan klotst tot alle sop weg is. Die gebeurd niet vlug vlug maar wordt zorgvuldig gedaan, wel een stuk of vier emmer met water zijn er gevuld. Tenslotte worden de banden nog even geschrobd en de ramen met een zeem (lees oude doek) afgenomen, de wasstraat is er niks bij.
Wat me trouwens ook nog was opgevallen is dat in elke taxi waar we tot nu toe in hebben gezeten het vooruit gebarsten was. Van een klein scheurtje tot enorme barsten, ik moest gelijk denken aan de reclame van Carglass waar 1 pikje al teveel is. Hier kan het de mensen niet zoveel schelen zegt Kwaku.
Abetifi ligt op het hoogst bewoonbare punt in Ghana, 660 meter. Om er te komen moeten we eerst een soort slingerweg de berg op. In elke bocht staan posters met daarop overleden mensen als een soort eerbetoon en ook veel reclameborden. Gelukkig duurt deze weg niet zo lang want ik kan meestal niet zo goed tegen bergwegen. Daarna duurt het nog ongeveer een half uur voor we aankomen in Abetifi en bij mijn huis voor de komende drie maanden.
Het is helaas niet gelukt dat ik op de TTC (Teacher Training College) kan wonen en daarom woon ik nu in een soort gastgezin net naast de RTC (Ramseyer Training Centre) waar ook AMO zit en op loop afstand van het huis van Kwaku. Ik maak kennis met de caregiver: Francis, zijn vrouw en ook twee kinderen. Dit gaat wat moeizaam maar hopelijk leer ik ze snel kennen. Kwaku laat me mijn kamer en de gedeelde badkamer zien.
Het water blijkt vandaag niet te zijn rond gepompt en daarom hebben we geen water in de tank en kunnen we dus niet douchen of water uit de kraan krijgen. Iedereen is daar eigenlijk altijd op voorbereid en heeft grote tonnen water staan overal. Dit is overigens geen drinkwater, maar wordt alleen gebruikt om te wassen en te koken.
We laten mijn spullen in mijn kamer en gaan op zoek naar iemand op de RTC om te regelen waar ik kan eten. Blijkbaar kan je niet ‘gewoon’ eten bij de mensen waar je verblijft, het is meer een soort guesthouse waar je zelf voor alles moet zorgen.
Op de RTC is niemand aanwezig omdat het nog vakantie en zondag is, maar er wonen ook gewoon mensen dus daar gaan we langs. Bij Abena- Fiona en met haar spreken we af dat ik tenminste moet kunnen avondeten op de RTC elke dag en dat we na een week kijken hoe dat gaat.
Vanavond eet ik nog bij Kwaku, we stappen weer in de auto en rijden naar zijn huis. Daar ontmoet ik zijn vrouw en twee kinderen. We zitten wat in de woonkamer en zijn kinderen laten me al hun gekregen spullen uit Nederland zien. Dan gaat Joanna (de vrouw van Kwaku) fufu maken zegt ze en vraagt of ik kom kijken. Ik word op een stoel geplaatst bij hele grote houten vijzel. Daar worden stukjes bakbanaan ingegooid terwijl Kofi een hele grote soort bamboe stok met platte bovenkant pakt en de stukjes plat stampt. Het is een mooi ritueel en vraag met steeds af of Johanna nooit op dr vingers wordt geslagen zo snel als ze de nieuwe stukjes er tussen moet stoppen voor de stok ze weer plat slaat. Af en toe wordt er ook een klein beetje water toegevoegd waardoor het zacht blijft. Wanneer het goedje een grote gele bal is geworden wordt het in een andere bak gedaan en begint hetzelfde ritueel nu met cassave. Daarna worden de twee ballen samen gevoegd en is het fufu. Dit wordt gegeten als een soort brood om de soep mee te dopen. Alleen wordt over de fufu de soep gegoten en eet je met je handen waarbij je telkens een stukje fufu pakt en probeert wat soep er mee omhoog te lepelen. Lekker kledderig. Dit aten de kinderen en Johanna, maar ik heb ook geproefd en vond het erg lekker. Kwaku had voor mij ook rijst gekookt dus dat heb ik daarna nog gegeten. In de Ghana hebben ze de gewoonte dat ze je niet willen storen als je eet dus iedereen ging weg toen ik ging eten. Ik vind dat juist best jammer, want ik hou niet zo van eten in m’n eentje.
In de tussen tijd zijn Kwaku en de kinderen water gaan halen bij de waterput want doordat het niet was rond gepompt zal ik anders geen water hebben om mij te wassen vanavond en morgen.

Tot snel weer!
xxx Tessa